Ο ΝΑΟΣ ΤΟΥ ΟΛΥΜΠΙΟΥ ΔΙΟΣ!

 Το μεγαλοπρεπέστατο οικοδόμημα μέσα στην Άλτι, ήταν ο ναός του Δία.
Χτίστηκε απο τους κατοίκους της Ηλείας απο το 460 έως το 457 π.χ απο τα λάφυρα που πήραν  νικώντας την Πίσα, ή την Τριφιλία. Αρχιτέκτονας του ναού ήταν ο Λίβωνας, απο την Ηλεία.
Βρισκόταν όπως μαρτυρούν τα ερείπιά του και όπως περιγράφει ο Παυσανίας, στην νοτιαδυτική πλευρά του ιερού άλσους.

Ηταν δωρικού ρυθμού, όπως ο ναός της Ήρας. Στην πλευρά του μήκους του υπήρχαν 13 κολώνες και του πλάτους 6. Ήταν πελώριες, με είκοσι ραβδώσεις η κάθε μία και είχαν κατασκευαστεί απο πωρώδη σκλήρή πέτρα που αφθονούσε στην Ηλεία, επιχρισμένες με μάρμαρο.
Το ύψος του Ναού έφθανε τα 16 μέτρα.
Τα αετώματα και οι μετόπες του ήταν φτιαγμένα απο καθαρό μάρμαρο.
Στο ανατολικό αέτωμα μπορούσε κανείς να θαυμάσει την περίφημη σκηνή της προετοιμασίας της αρματοδρομίας, ανάμεσα στον Οινόμαο και τον Πέλοπα. Το δυτικό αέτωμα παρίστανε την μάχη των Λαπιθών και των Κενταύρων, στην οποία είχε πάρει μέρος και ο Θησέας.
Οι μετόπες του ναού ήταν στολισμένες με παραστάσεις απο τους άθλους του Ηρακλή.

Ο ναός του Δία και της Ήρας, όπως και οι περισσότεροι ναοί στην Αρχαία Ελλάδα, ήταν περίπτερος, δηλαδή είχε γύρω-γύρω κολώνες και στην μέση βρισκόταν ο κυρίως ναός.
Στον κύριο ναό του Δία, στην Ολυμπία, υπήρχαν τρία μέρη. Μετά την είσοδο, που βρισκόταν στην ανατολική πλευρά, υπήρχε ο πρόναος.
Στο δυτικό μέρος υπήρχε ο οπισθόδομος και στην μέση ήταν ο σηκός, ή το άδυτο όπως διαφορετικά λεγόταν.
Στον πρόναο υπήρχαν πολλά αγάλματα αλλά το πιο εντυπωσιακό ήταν εκείνο που παρίστανε τον Ίφιτο, τον θεμελιωτή των Ολυμπιακών αγώνων, καθώς τον στεφάνωνε με στεφάνι αγριελιάς μια γυναίκα.
Ενα άλλο σύμπλεγμα  ήταν και τα άλογα της Κυνίσκας, σε φυσικό μέγεθος.
Τ'άλογα αυτά είχαν κερδίσει μια Ολυμπιακή νίκη στο αγώνισμα της αρματοδρομίας.

 Η Κυνίσκα ήταν η  κόρη του βασιλιά της Σπάρτης Αρχίδαμου και αδελφή του Αγησίλαου.
Απο μικρή είχε τη μεγάλη φιλοδοξία να κερδίσει μια νίκη στους Ολυμπιακούς αγώνες.
Επειδή στην Ολυμπία απαγορεύονταν στους Αγώνες να πάρουν μέρος οι γυναίκες, ούτε και σαν θεατές, η Κυνίσκα αποφάσισε να θρέψει και να εκπαιδεύσει άλογα για τις αρματοδρομίες.
Όταν ένας αθλητής κέρδιζε σε αρματοδρομία, η νίκη ανήκε στον ιδιοκτήτη των αλόγων.
Εκείνος στεφανωνόταν με το κλαδί της Αγριελιάς. Ετσι η Κυνίσκα κατάφερε να κερδίσει μια Ολυμπιακή νίκη και να πραγματοποιήσει το μεγάλος της όνειρο.
Στον οπισθόδομο, που όπως είπαμε βρισκόταν στο δυτικό μέρος του κυρίως ναού, υπήρχε ένας μακρύς πέτρινος πάγκος. Στο μέρος αυτό γίνονταν διάφορες διαλέξεις απο ρήτορες και φιλοσόφους.
Εκεί ο ρήτορας Λυσίας, που έμενε στην Αθήνα μα καταγόταν απο τις Συρακούσες της Σικελίας, εκφώνησε τον περίφημο "Ολυμπιακό Λόγο" του, όπως ονομάστηκε, πο το περιεχόμενό του ήταν μια σκληρή πολεμική εναντίον του τυράννου της Σικελίας Διονυσίου.
Στο λόγο του εκείνο, που έμεινε στην Ιστορία, ο Λυσίας απαιτούσε απο τις αρχές της Ολυμπίας να διώξουν απο το ιερό αυτό χώρο τους αντιπροσώπους του Διονυσίου, ώστε να μην πάρουν μέρος στους αγώνες και ζητούσε απο τους Έλληνες να ελευθερώσουν την Σικελία απο τον Τύραννο.
Στον οπισθόδομο του ναού του Δία διάβασε και ο Ηρόδοτος, νέος ακόμα, ένα μέρος απο  την ιστορία του!
Αλλά η μεγάλη έκπληξη της Ολυμπίας βρισκόταν στο σηκό του ναού.
Στην μέση του χώρου του σηκού , που δεξιά και αριστερά του υπήρχαν δύο σειρές απο εφτά κολώνες, βρισκόταν ένα υπερυψωμένο βάθρο. Πάνω στο βάθρο είχε στηθεί ένας θρόνος φτιαγμένος απο χρυσάφι και ελαφαντοστούν και στολισμένος με πολλούς πολύτιμους λίθους .

Και πάνω σ'αυτόν καθόταν ο πατέρας των Θεών και των Ανθρώπων ο Δίας!
Ενας Δίας φτιαγμένος απο το μαγικό χέρι του μεγαλύτερου γλύπτη των αιώνων, του Φειδία!
Ενας Δίας πελώριος, μεγαλοπρεπής ολοζώντανος θαρρείς, έτοιμος να μιλήσει!
Στο δεξί του χέρι κρατούσε την Νίκη και στο αριστερό ένα σκήπτρο όπου στην κορυφή το υπήρχε ένας αετός. Τα μαλλιά και τα γένεια του χρυσελεφάντινου αυτού αριστουργήματος, που θεωρείται απο τα εφτά θαύματα του αρχαίου κόσμου, ήταν φτιαγμένα απο ατόφιο χρυσάφι. Χρυσός ήταν και ο μανδύας του, τα πέδιλά του, το άγαλμα της Νίκης και το σκήπτρο με τον αετό.
Τα ακάλυπτα μέρη του σώματός του και του προσώπου του ήταν απο ολοκάθαρο ελεφαντοστούν.
Ο μανδύας ήταν κεντημένος με διάφορα ζώα και κρινάκια κι ήταν στεφανωμένα τα μαλλιά με κλαρί ελιάς.
Ωραιότερο άγαλμα δεν έχει βγει ποτέ απο ανθρώπου χέρια! Όταν κάποτε ένας Μακεδόνας ποιητής, ο Φίλιππος, επισκέφθηκε την Ολυμπία και στάθηκε μπροστά στο άγαλμα του Δία,αφού το κοίταξε έκθαμβος για αρκετά λεπτά, στο τέλος φώναξε με θαυμασμό:"Φειδία, ή ο Δίας κατέβηκε απο τον Όλυμπο και σου έδειξε το Θεικό του πρόσωπο, ή εσύ ανέβηκες στον Όλυμπο και τον είδες!"

 Ο Φειδίας, που οι αρχές της Ηλείας τον είχαν καλέσει στην Ολυμπία να φτιάξει το άγαλμα του Δία, είχε φέρει μαζί του δύο βοηθούς και συνεργάτες του, τον Πάναινο και τον Κωλώτη.
Το εργαστήριό του βρισκόταν λίγο πιο έξω απο τον περίβολο του Άλσους, προς την δυτική πλευρά και η αρχαιολογική σκαπάνη κατάφερε να το εντοπίσει.

Βρέθηκε μάλιστα κι ένα κύπελο που πανω του  έγραφε "Ανήκω στον Φειδία".
Στην βάση του αγάλματος του Δία υπήρχε η επιγραφή: "M'έφτιαξε ο Φειδίας, ο γιός του Χαρμίδη, Αθηναίος."
Οι αναλογίες του αγάλματος ήταν εφτά φορές μεγαλύτερες απο έναν κανονικό άνθρωπο και το μέγεθός του προκαλούσε το δέος, έτσι όπως έπρεπε να γίνεται απο τον πατέρα των Θεών.
Οταν στήθηκε το άγαλμα, ο Φειδίας στάθηκε μπροστά του και το περιεργάστηκε αρκετή ώρα.
Μέθυσε κι αυτός απο την ομορφιά και την τελειότητά του και σε μια στιγμή φώναξε:
-Δία, πατέρα των Θεών ! Δείξε μου, φανέρωσέ μου ότι έμεινες ευχαριστημένος και συ απο το δημιούργημά μου!
Αμέσως ένας κεραυνός έσκασε πλάι στο μεγάλο γλύπτη. Ήταν η απάντηση του Δία, πως έμεινε ευχαριστημένος. Λένε μάλιστα πως για να σκεπάσουν το σημάδι που άφησε ο κεραυνός στο δάπεδο, είχαν τοποθετήσει πάνω του μια υδρία.
Το άγαλμα όπως υπολογίζεται, θα πρέπει να φτιάχτηκε κατά την περίοδο της 83ης Ολυμπιάδας, δηλαδή ανάμεσα στο 448 και το 445 Π.Χ.
Ως το 380 Μ.Χ. σύμφωνα με μαρτυρίες ιστορικών, βρισκόταν στην Ολυμπία.
Αργότερα, κάποιος απο τους αυτοκράτορες του Βυζαντίου, το μετέφερε στην Κωνσταντινούπολη.
Εκεί, το 475 Μ.Χ. ύστερα απο μια μεγάλη πυρκαγιά που αποτέφρωσε αρκετά τμήματα της πόλης, το αριστούργημα του Φειδία καταστράφηκε.
Μόνο απο την περιγραφή του Παυσανία μάθαμε πως ακριβώς ήταν και απο μερικά νομίσματα των Ηλείων, όπου στην μια πλευρά τους ήταν χαραγμένο το άγαλμα με τον θρόνο του και στην άλλη το στεφανωμένο κεφάλι του Δία.!