ΣΤΗΝ ΚΛΙΝΗ... ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΒΑΣΙΛΙΑ!

Ο ΜΑΝΩΛΗΣ ΑΝΔΡΟΝΙΚΟΣ ΜΙΛΑ ΣΤΗΝ ΕΡΤ...

Πήρα το τσαπάκι της ανασκαφής, που έχω μαζί μου από το 1952, έσκυψα στο λάκκο και άρχισα να σκάβω με πείσμα και αγωνία το χώμα κάτω από το κλειδί της καμάρας. Ολόγυρα ήταν μαζεμένοι οι συνεργάτες μου. (…) Συνέχισα το σκάψιμο και σε λίγο ήμουν βέβαιος. Η πέτρα του δυτικού τοίχου ήταν στη θέση της, απείραχτη, στέρια. (…) -Είναι ασύλητος! Είναι κλειστός! Ήμουν ευτυχισμένος βαθιά. Είχα λοιπόν βρει τον πρώτο ασύλητο μακεδονικό τάφο. Εκείνη τη στιγμή δεν ενδιαφερόμουν για τίποτε άλλο.

Εκείνη τη νύχτα -όπως και όλες τις επόμενες- στάθηκε αδύνατο να κοιμηθώ περισσότερο από δυο τρεις ώρες. Γύρω στις 12, τα μεσάνυχτα, πήρα το αυτοκίνητο και πήγα να βεβαιωθώ αν οι φύλακες ήταν στη θέση τους. Το ίδιο έγινε και στις 2 και στις 5 το πρωί. 

Οπωσδήποτε, συλλογιζόμουν, μέσα στη σαρκοφάγο πρέπει να κρύβεται μια ωραία έκπληξη. Η μόνη δυσκολία που συναντήσαμε ήταν πως την ώρα που ανασηκώναμε το κάλυμμα, είδαμε καθαρά πια το περιεχόμενο και έπρεπε να μπορέσουμε να κρατήσουμε την ψυχραιμία μας και να συνεχίσουμε τη δουλειά μας, μόλο που τα μάτια μας είχαν θαμπωθεί απ’ αυτό που βλέπαμε και η καρδιά μας πήγαινε να σπάσει από συγκίνηση. Μέσα στη σαρκοφάγο υπήρχε μια ολόχρυση λάρνακα. Επάνω στο κάλυμμά της ένα επιβλητικό ανάγλυφο αστέρι με δεκάξι ακτίνες, και στο κέντρο του ένας ρόδακας. 

Με πολλή προσοχή και περισσότερη συγκίνηση ανασήκωσα το κάλυμμα με το αστέρι πιάνοντάς το από τις δυο γωνίες της μπροστινής πλευράς. Όλοι μας περιμέναμε να δούμε μέσα σ’ αυτήν τα καμένα οστά του νεκρού. Όμως αυτό που αντικρίσαμε στο άνοιγμά της μας έκοψε για μιαν ακόμη φορά την ανάσα, θάμπωσε τα μάτια μας και μας πλημμύρισε δέος: πραγματικά μέσα στη λάρνακα υπήρχαν τα καμένα οστά. (…) Αλλά το πιο απροσδόκητο θέαμα το έδινε ένα ολόχρυσο στεφάνι από φύλλα και καρπούς βελανιδιάς που ήταν διπλωμένο και τοποθετημένο πάνω στα οστά. Ποτέ δεν είχα φανταστεί τέτοια ασύληπτη εικόνα. 

Μπορώ να φέρω στη συνείδησή μου ολοκάθαρα την αντίδραση που δοκίμασα καθώς έλεγα μέσα μου: “Αν η υποψία που έχεις, πως ο τάφος ανήκει στον Φίλιππο, είναι αληθινή -και η χρυσή λάρνακα ερχόταν να ενισχύσει την ορθότητα αυτής της υποψίας- κράτησες στα χέρια σου τη λάρνακα με τα οστά του. Είναι απίστευτη και φοβερή μια τέτοια σκέψη, που μοιάζει εντελώς εξωπραγματική”. Νομίζω πως δεν έχω δοκιμάσει ποτέ στη ζωή μου τέτοια αναστάτωση, ούτε και θα δοκιμάσω ποτέ άλλοτε. 

Μ.ΑΝΔΡΟΝΙΚΟΣ

Λίγα χιλιόμετρα ανατολικότερα απο το σημείο όπου ο Αλιάκμονας εισβάλλει θριαμβευτικά στον πλούσιο μακεδονικό κάμπο, χωρίζοντας τα Πιέρια απο το Βέρμιο, τα ερείπια μιας πόλης στέκουν σε πείσμα των αιώνων για να μαρτυρούν τον πολιτισμό και το βασίλειο των Αρχαίων Μακεδόνων. 

Η παλαιά πρωτεύουσα του Βασιλείου τους, πριν την μεταφορά της στην Πέλλα  οι Αιγές.

Στην άλλη άκρη της μακεδονικής πεδιάδας το Πάικο στους πρόποδες του οποίου απλώνεται η Πέλλα, γενέτειρα του μεγάλου στρατηλάτη, οραματιστή, πολιτικού, διεθνιστή  

Μεγάλου Αλεξάνδρου.

 Βρισκόμαστε στην καρδιά της Μακεδονίδος γης του Ηροδότου!

Οι Αιγές σύμφωνα με την φιλολογική παράδοση, υπήρξαν η αφετηρία για την επέκταση του μακεδονικού βασιλείου.

Την θέση αυτή διάλεξε μετά απο χρησμό του μαντείου των Δελφών, ο ιδρυτής της μακεδονικής δυναστείας Περδίκκας Α΄, για την πρωτεύουσά του και απο δω ξεκίνησαν οι επόμενοι βασιλείς την επεκτατική τους δράση, όπως την περιγράφει ο Θουκιδίδης, υποτάσσοντας στην επικράτειά τους την Πιερία στα νοτιοανατολικά, τη Βοττιαία στα βορειοδυτικά και την Μυγδονία στα βόρεια απο τα τέλη του 6ου αιώνα Π.Χ..

Με την μεταφορά της πρωτεύουσας στην Πέλλα, στα τέλη του 5ου αιώνα Π.Χ. απο τον βασιλιά Αρχέλαο, η πόλη των Αιγών διατήρησε την ιδιότητα της βασιλικής νεκρόπολης και δεχόταν μέλη της βασιλικής οικογένειας κάθε φορά που ειδικοί λόγοι, όπως γάμοι ή κηδείες επέβαλλαν την παρουσία τους στην παλαιά πρωτεύουσα.

Ετσι δικαιολογείται η μαρτυρία των αρχαίων πηγών για την δολοφονία του Φιλίππου Β΄ στις Αιγές κατά την διάρκεια της εντυπωσιακής τελετής στο θέατρο της αρχαίας  πόλης, με αφορμή τους γάμους της κόρης του Κλεοπάτρας με τον βασιλιά της Ηπείρου Αλέξανδρο, το 336 Π.Χ.(περιγραφή Διόδωρου Σικελιώτη).

Μάρτυρας στην σκηνή της δολοφονίας ο διάδοχος του μακεδονικού θρόνου, τιμωρός του δολοφόνου και όσων εμπλέκονταν στη συνωμοσία και βασιλιάς της Μακεδονίας απο την επόμενη κιόλας ημέρα, μετά την έγκριση του μακεδονικού στρατού, ο νεαρός Αλέξανδρος, αφού εξεπλήρωσε τις υποχρεώσεις του σε μια μεγαλόπρεπη ταφή στις Αιγές ήταν έτοιμος να ξεκινήσει για την μεγάλη περιπέτεια στην Ανατολή...

Οι αρχαιολογικές ανασκαφές συνεχίζονται σ'όλη την περιοχή

Ο αρχαιολογικός χώρος της Βεργίνας αποτελείται απο δύο αυτοτελείς ενότητες. 

Την αρχαία πόλη και το νεκροταφείο της.
Τα ερείπια της αρχαίας πόλης απλώνονται στις βόρειες παρυφές των Πιερίων , ενώ το νεκροταφείο εκτείνεται στον κάμπο, που ξεκινά απο τις ρίζες του βουνού και φτάνει μέχρι τον ποταμό Αλιάκμονα.

Η πόλη ήταν χτισμένη πάνω σε κατηφορικό έδαφος, διαμορφωμένη κλιμακωτά σε πλατώματα .

Στο μικρότερο απ'αυτά αλλά και στο πιο επιβλητικό με απέραντη θέα στο μακεδονικό κάμπο, βρισκόταν το Ανάκτορο.

Η είσοδος του Αρχαιολογικου χώρου που οδηγεί στα ΑΝΆΚΤΟΡΑ
Ηταν κλειστό λόγω εργασιών.

Πίσω απο αυτό διατηρήθηκαν τμήματα της ακρόπολης, ενώ στο αμέσως χαμηλότερο πλάτωμα αποκαλύφθηκε το 1982 το θέατρο και ακόμη χαμηλότερα τμήμα απο την αγορά της αρχαίας πόλης.

Το εκτεταμένο νεκροταφείο απλώνεται στα πεδινά, βόρεια και ανατολικά απο την Βεργίνα, έξω απο τα τείχη των Αιγών, όπως ακριβώς σ'όλες τις αρχαίες ελληνικές πόλεις.

Οι μικροί τύμβοι(τεχνητοί λοφίσκοι που καλύπτουν μία ή περισσότερες ταφές)διακρίνονται δεξιά και αριστερά τον δρόμο που ενώνει την Βέροια με τα Παλατίτσια.

Ανάμεσα στους χαμηλούς τύμβους του εκτεταμένου νεκροταφείου, μερικοί μεγαλύτεροι κάλυπταν  μακεδονικούς τάφους.

΄Εντεκα  μέχρι στιγμής παρόμοιοι τάφοι έχουν έρθει απο τους Αρχαιολόγους, στο φως της ημέρας.

Η Μεγάλη Τούμπα (λοφίσκος) καλύπτει τους βασιλικούς τάφους.

Τρεις ακόμα βρίσκονται πλησιέστερα στην αρχαία πόλη  ο τάφος κοντά στο Πνευματικό Κέντρο της Βεργίνας, ο τάφος του Ρωμαίου και ο Τάφος της Ευριδίκης δίπλα του.

Η χρήση του νεκροταφείου εκτιμάται συνεχής ξεκινά απο το 1000 Π.Χ. έως τον 1ο αιώνα Μ.Χ. και σύμφωνα με τα κτερίσματα που συνόδευαν τους νεκρούς, υπολογίζεται πως η περιοχή της Βεργίνας κατοικείτο συνεχώς  και για διάστημα περισσότερο απο χίλια χρόνια.

Το νεκροταφείο της Αρχαίας πόλης των Αιγών στην Βεργίνα καλύπτει ένα πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα, περίπου δέκα αιώνων.

                                  

Η ανασκαφή της Μεγάλης Τούμπας (1976-1980)έφερε στο φως μνημεία που θεωρούνται σταθμός για την Ιστορία και την Αρχαιολογία στην Μακεδονία.

 Πολυάριθμες επιτύμβιες στήλες του 4ου και των αρχών του 3ου αιώνα Π.Χ., οι περισσότερες  γραπτές, όλες  στην Ελληνική, σώζουν το όνομα του νεκρού, στοιχείο πολύ σπουδαίο για την γνώση της αρχαίας κοινωνίας των Μακεδόνων.

Ελάτε τώρα μαζί μου, να κατέβουμε στο σιωπηλό βασίλειο του Μεγάλου Βασιλιά!

Η μεγάλη ανακάλυψη έγινε το 1977 με τον ασύλητο μακεδονικό τάφο του Φιλίππου.

ο Τάφος του Φιλίππου Β΄

Ο δολοφονημένος βασιλιάς, (σημαδεμένος στο μάτι και φρύδι-λέγεται ότι είχε χάση την όραση του ενός ματιού  και ανάπηρος -κουτσός, απο τα πεδία των μαχών( Μάχη της Χερώνειας), τάφηκε βιαστικά μαζί με τα πλούσια δώρα (πολύτιμα όπλα και ακριβά ασημένια και χάλκινα σκεύη.)

Η χρυσελεφάντινη κλίνη διέσωσε μια ανάγλυφη ελεφαντοστέινη ζωφόρο ξεχωριστό έργο της μικρογλυπτικής.

Στον προθάλαμο , άλλη μια ταφή ανήκει σε νεαρή γυναίκα, πιθανώς την τελευταία σύζυγο του

Φιλίππου του Β΄ Κλεοπάτρα.

Τα οστά της νεκρής βασίλισσας φυλάσσονταν μέσα σε μια χρυσή λάρνακα, τυλιγμένα σε χρυσοϋφαντο ύφασμα.

Βαρύτιμα χρυσά στεφάνια και διαδήματα προδίδουν τον ξεχωριστό πλούτο των νεκρών.

Το κυριότερο όμως χαρακτηριστικό του τάφου είναι η μεγάλη τοιχογραφία στην δωρική πρόσοψη του μνημείου. Σε μία ζωφόρο μήκους 5,60 μ.παριστάνεται μια πολυπρόσωπη σκηνή κυνηγιού μέσα στο πλούσιο τοπίο ενός άλσους, Τα χρώματα έντονα και πολλά,  διατηρούνται τόσο ζωντανά..!

Ο ΤΑΦΟΣ ΤΗΣ ΠΕΡΣΕΦΟΝΗΣ

Τα θεμέλια του Ηρώου

Το Ηρώον

Τον ίδιο χρόνο ήρθε στο φως ένα ακόμα ταφικό μνημείο, με άγνωστη ταυτότητα της

Η Περσεφόνη

 νεκρής, ο λεγόμενος τάφος της Περσεφόνης .
 Μολονότι συλημένος, σώζει θαυμάσιες τοιχογραφίες με θέματα εμπνευσμένα απο την μυθολογία.

Η αρπαγή της Περσεφόνης

Απ'αυτά ξεχωρίζει η αρπαγή της Περσεφόνης απο τον Θεό του Κάτω Κόσμου, τον Πλούτωνα, ενώ

Ο ΄Πλούτων

στη στενή πλευρά εικονίζεται η Θεά Δήμητρα καθισμένη σ'ένα βράχο περίλυπη για τον χαμό της κόρης της.

Οι τοιχογραφίες φανερώνουν το  ιδιαίτερο ταλέντο του ζωγράφου, που πιθανολογείται πως είναι ο Νικόμαχος.

Δίπλα στον τάφο της Περσεφόνης βρέθηκαν τα θεμέλια του ηρώου, ενός πώρινου υπέργειου οικοδομήματος, πιθανώς προς τιμήν του νεκρού του γειτονικού μεγάλου μακεδονικού τάφου, δηλαδή του Φιλίππου.

Ο ΤΑΦΟΣ ΤΩΝ ΕΛΕΥΘΕΡΩΝ ΚΙΟΝΩΝ.

Ο τάφος αυτός , ο οποίος έχει υποστεί μεγάλη καταστροφή, θα πρέπει να οικοδομήθηκε περίπου το 300Π.Χ. και να υπήρξε πλούσιος, όπως φάνηκε απο τα λίγα αλλά εντυπωσιακά ευρήματα και απο την εντυπωσιακή διαμόρφωση της πρόσοψης με τους τέσσερις ελεύθερους δωρικούς κίονες.

Ο ΤΑΦΟΣ ΤΟΥ ΜΙΚΡΟΥ ΠΡΙΓΚΙΠΑ

 

Το 1978, ένας ακόμας ασύλητος Μακεδονικός τάφος, ανακαλύφτηκε δίπλα απο τον τάφο του Φιλίππου. Είναι λίγο μικρότερος απο κείνον, αλλα΄και νεότερος.

Είχαν σωθεί σ'αυτόν όλα τα ταφικά δώρα του νεκρού, τα πολύτιμα σκεύη και τα όπλα του, την χρυσελεφάντινη κλίνη.
Ο νεκρός ήταν ένας νεαρός άνδρας περίπου 13-14 ετών και πρέπει να ανήκε στην βασιλική οικογένεια.

Τα οστά του φυλάχθηκαν μέσα σε μια ασημένια υδρία, στεφανωμένη με χρυσό στεφάνι και τοποθετημένη πάνω σε λίθινο πόδιο.

Μια στενή ζωφόρος με θέμα την αρματοδρομία διακοσμεί με τα ωραία χρώματά της τους τοίχους στο εσωτερικό του προθαλάμου.
Οι Αρχαιολόγοι σύμφωνα μ'όλες τις ενδείξεις θεωρούν ότι είναι ο τάφος του εγγονού του Φιλίππου και γιου του Μεγάλου Αλεξάνδρου, και της πρώτης του Περσίδας γυναίκας Ρωξάνης, Αλέξανδρος Δ΄
ο οποίος γεννήθηκε μετά τον θάνατο του πατέρα του το 323Π.Χ.

Ο νεαρός πρίγκιπας, αναγνωρίστηκε Βασιλεύς μετά του Φιλίππου του Αριδαίου, υπό την κηδεμονία πρώτα του Περδίκκα και αργότερα του Αντίπατρου, αλλά μετά το θάνατό του, με τη μητέρα του Ρωξάνη  πέρασε πολλές περιπέτειες.
Στο τέλος ο Κάσσανδρος τον εφόνευσε μαζί με τη μητέρα του,. σε ηλικία  περίπου 12-13 ετών στην Αμφίπολη όπου βρίσκονταν φυλακισμένος.

                                                                Σ υ ν ε χ ί ζ ε τ α ι....