ΑΠΤΑΛΙΚΟΣ ΚΑΡΣΙΛΑΜΑΣ

Σήμερα θα σας μιλήσω για έναν αγαπημένο χορό, που ευχαριστιέμαι πάρα πολύ να τον χορεύω!
Ίσως γιατί με καλεί το αίμα...οι ρίζες! (Πρόσφατα έμαθα ότι το επίθετό μου που συναντάται στις Κυκλάδες,απ'όπου και η μισή καταγωγή μου, προέρχεται απο την Μ.Ασία.)


Ο Καρσιλαμάς, το Ζεϊμπέκικο, ο Απτάλικος και ο Αϊντίνικος στη Λέσβο είναι ελεύθεροι χοροί και ουσιαστική χορευτική διαφορά μεταξύ Ζεϊμπέκικου και Καρσιλμά ή Απτάλικου και Αϊντίνικου δεν υπάρχει, αφού και οι τέσσερις κατηγορίες χορών χορεύονται αντικρυστά. Η διαφορά βρίσκεται σύμφωνα με τη γνώμη των μουσικών στη ρυθμική αγωγή, δηλαδή πόσο αργά ή πόσο γρήγορα παίζεται ένα σκοπός.
Με βάση τη ρυθμική αγωγή, τα αργά 9σημα τα ονόμαζαν Ζεϊμπέκικα Βαριά ή Βρακάδικα (τα χόρευαν συνήθως οι γέροι βρακάδες). Απτάλικα ή Λαφριά Ζεϊμπέκικα ονόμαζαν όσα ήταν λίγο πιο γρήγορα απ' τα βαριά, Βρακάδικα Ζεϊμπέκικα. Καρσιλαμάδες έλεγαν όσα παίζονταν πιο γρήγορα απ' τα Απτάλικα, ενώ Αϊντίνικα όσα παίζονταν πιο γρήγορα απ' τους Καρσιλαμάδες.
Η διαφορά, λέγει ο Τ. Πετρίδης, ανάμεσα στο Ζεϊμπέκικο και τον Καρσιλαμά με ρυθμικό σχήμα 2+2+2+3 είναι "ότι το Ζεϊμπέκικο παίζεται αργότερα απ' τον Καρσιλαμά σε μέτρο 9/4 αντί 9/8. Οι δύο χοροί πλησιάζουν σε αγωγή, ένα Ζεϊμπέκικο 9/4 allegro και ένας Καρσιλαμάς 9/8 adagio θα έχουν σχεδόν το ίδιο τέμπο.
Το ίδιο παραδέχεται και ο Πετρόπουλος. "Τα Ζεϊμπέκικα γειτονεύουν άμεσα με τους Καρσιλαμάδες. Ισως κανείς δεν μπορεί να καθορίσει πού τελειώνει το Ζεϊμπέκικο και πού αρχίζει ο Καρσιλαμάς".
Τα μουσικά όργανα που χρησιμοποιήθηκαν για να παιχτούν οι σκοποί της Λέσβου, από τα τέλη του προηγούμενου αιώνα είναι: βιολί, σαντούρι, κορνέτα, συμφώνιο, τρομπόνι, κλαρίνο, βιολοντσέλο, κιθάρα, ζουρνάς, νταβούλι, γκάιντα, πολύ λίγο ούτι και λάουτο, και μεταπολεμικά το μπουζούκι και το ακορντεόν.
Πρώτη αναφορά για τους χορούς αλλά και τα μουσικά όργανα στη Λέσβο, εντοπίζεται στο βιβλίο του γάλλου μηχανικού DeLaunay "Κοντά στους Ελληνες της Τουρκίας" (Παρίσι 1897). Στην περιγραφή των χορών της Κυριακής στην Αγία Παρασκευή, ζωντανεύει το γλέντι όπου "τρεις μουσικοί φτάνουν στη σειρά παίζοντας, ο πρώτος ένα μαντολίνο που λέγεται λαγούτο, ο δεύτερος ένα όργανο με τεντωμένες χορδές που το χτυπούν με δυο σφυράκια, το σαντούρι, και ο τρίτος ένα βιολί".
.