...Και τ'απαγορευμένα ....μικρά ρεμπέτικα! Νο3

Απο το 1936 μέχρι και το 1974 ασταμάτητα οι δίσκοι λογοκρίνονται στην Ελλάδα.
Στην περίοδο του  πολέμου  1941 μέχρι και την έναρξη του εμφυλίου 1946 δεν έχουμε δίσκους με ρεμπέτικα.
Με το τέλος του Β΄παγκοσμίου πολέμου οι εταιρείες δίσκων αρχίζουν να εκμεταλλεύονται συστηματικά τα ρεμπέτικα τραγούδια. Οι παλιοί κλασικοί αλλά ανώνυμοι συνθέτες-στιχουργοί ρεμπέτικων τραγουδιών εξαφανίζονται...

Προωθούνται μόνο και παρουσιάζονται στο κοινό, ελάχιστοι νέοι δημιουργοί οι οποίοι γρήγορα εξελίσσονται σε βεντέτες του ελληνικού πενταγράμμου. Οι τραγουδιστές θεοποιούνται.
Όμως το ρεμπέτικο χάνει τον χαρακτήρα του μέσα σε μια μόνο πενταετία. Σβήνει για πάντα!
 Το 1955 έρχεται και στην Ελλάδα η μαζική παραγωγή δίσκων λονγκ-πλέι.
Η ορχήστρα  αλλάζει, ενισχύεται με χρήση ενισχυτών, εμπλουτίζεται μ'άλλα όργανα, τα θέματα των τραγουδιών μεταλλάσσονται σε ανούσια και ψεύτικα.

Τότε το  λαικό τραγούδι γεννιέται μέσα απο τις στάχτες του ρεμπέτικου...

  Στην δεκαετία του '60 έρχεται ένα Ινδικής καταγωγής ρεύμα μ'έντονη ανατολίτικη μουσική, που επηρρεάζει πολύ το λαικό τραγούδι. Σ'αυτό συνέτειναν πολύ και οι προβολές ινδικών ταινιών που προβάλλονταν  τότε στους Αθηναικούς κινηματογράφους.
Κύριοι εκτελεστές του ο Στέλιος Καζαντζίδης, ο Μανώλης Αγγελόπουλος, Σπύρος Ζαγοραίος, Βούλα Πάλλα, Πέτρος Αναγνωστάκης.
Τα κέντρα διασκέδασης παίρνουν την σκυτάλη απο τις παλιές οικογενειακές ταβέρνες και εξελίσσονται στα ακριβότερα κέντρα διασκεδάσεως στην Ελλάδα.
Η διαδικασία παραγωγής των παλαιότερων ρεμπέτικων τραγουδιών γίνεται πλέον ερήμην του υποκόσμου.
Στο Λαϊκό του 80 η επίδραση της δυτικής ποπ μουσικής είναι πλέον εμφανέστατη καθώς ο ρυθμός σημειώνεται γρηγορότερος.

Επιστημονική διερεύνηση των ρεμπέτικων τραγουδιών δυστυχώς, δεν  έγινε ποτέ.
  Εγώ τουλάχιστον δεν  γνωρίζω κάποια.
Οι ακαδημαικοί  επιστήμονες  της  Ελλάδας για άλλη μία φορά εγκλωβισμένοι  στην δειλία τους , δεν ασχολήθηκαν  με την μελέτη του.
Τα αντικείμενα της εργασίας τους συνήθως περιορίζονται σε μουσικές δημιουργίες, στην πριν του 1850 εποχή.

Οπότε η συζήτηση γύρω απο τα ρεμπέτικα τραγούδια παραμένει σε επίπεδο  δημοσιογραφικής έρευνας.
 Πλην όμως οι νεοέλληνες δημοσιογράφοι δεν καυχώνται για την μόρφωσή τους.
 Εξ'άλλου η νεοελληνική βιβλιογραφία παραμένει αφάνταστα φτωχή. Δεν διαθέτει νεοελληνική ιστορία τέχνης ούτε νεοελληνική ιστορία μουσικής.
Ειδικά για την μελέτη των ρεμπέτικων τραγουδιών θα έπρεπε να  είχε ιδρυθεί ένα ινστιτούτο, στο οποίο θα  επιχειρείτο  πρώτον η  περισυλλογή και διάσωση σχετικών ντοκουμέντων, δεύτερον  η ταξινόμηση τους  χωρίς προκαταλήψεις και τελος η  αποτίμηση όλων αυτών  των πληροφοριών.
Επισφράγισμα του έργου και σκοπού του η προβολή του ρεμπέτικου τραγουδιού  στο ντόπιο και διεθνές στερέωμα της παραδοσιακής(εθνικ) μουσικής, συμβάλλοντας στην προσπάθεια καταννόησης "της φωνής της καρδιάς των λαών του Κόσμου"

Μόνο τότε Μαμούνι, θα είχαμε μια σωστή άποψη για τις αντικειμενικές συνθήκες που εξέθρεψαν τα ρεμπέτικα.
Εκεί θα παρατηρούσαμε τι ακριβώς οφείλουν τα ρεμπέτικα στα δημοτικά μας τραγούδια, πόσο μικρή ή μεγάλη ήταν η επίδραση της τούρκικης μουσικής, πάνω στα βυζαντινά τους ίχνη και τέλος θα συμπεραίναμε τα αίτια της εμφάνισης του ιδιόρρυθμου νεοελληνικού υποκόσμου και της σχέσης του με τον φτωχό λαό!
Οι νεοέλληνες δεν πρόκειται να κατανοήσουν την τεράστια σημασία των ρεμπέτικων τραγουδιών αν προηγουμένως δεν προσεγγίσουν με αγάπη τον υπόκοσμο, τα προβλήματά του  και αν δεν παραδεχτούν την επίδραση που άσκησε επάνω τους ο Οθωμανικός πολιτισμός...

Εδώ Μαμούνι έχω κρατήσει προτάσεις των τριών βασικών δημιουργών του Ρεμπέτικου, απο τηλεοπτικές και άλλες έντυπες συνεντεύξεις που έδωσαν:

1. MAΡΚΟΣ ΒΑΜΒΑΚΑΡΗΣ:

Το ρεμπέτικο είναι ένα είδος μουσικής που έχει τις ρίζες του από την εποχή του Βυζαντίου.  Τα τραγούδια μου  είναι βυζαντινά!

2.  ΒΑΣΙΛΗΣ ΤΣΙΤΣΑΝΗΣ:

....Για να γράψεις τέτοια μουσική πρέπει να πονέσεις, να πεινάσεις. Σήμερα όλοι τα έχουν όλα. Οι δίσκοι μπήκαν στη βιομηχανία. Κάποτε για να γραμμοφωνήσουμε ένα τραγούδι κάναμε ένα μήνα. Σήμερα γράφουν δέκα σε μία μέρα.

Όλες αυτές οι ευκολίες είναι καταστρεπτικές για το μυαλό, την ψυχή, τη φαντασία. Γράφουν ένα τραγουδάκι στο πόδι, γίνεται σουξέ και την άλλη μέρα γεμίζουν οι τσέπες τους λεφτά. Πάνε σε κέντρα και παίρνουν μεροκάματο που δεν παίρναμε εμείς σ΄ ένα μήνα. Ο τραγουδιστής δεν πρέπει να τα βλέπει όλα με κέρδος, αν θέλει να δημιουργήσει........ 

3. ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑΙΩΑΝΝΟΥ:

"τριανταπεντε χρόνια στο πάλκο , μέσα στη vύχτα , στη βρωμιά , που έχεις να κάνεις με κάθε καρυδιάς καρύδι , από ανθρώπους του σχοινιού και του παλουκιού μέχρι μορφωμένους λεφτάδες και βαλε , είδα τόσα και έζησα τόσα που δεν φτάνει όλο το χαρτί του κόσμου για να γραφτούνε"

  

ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΣΤΗΝ ΜΗΧΑΝΗ

(ζειμπέκικο του Μπάτη 1934)

Μηχανικός στην μηχανή και ναύτης στο τιμόνι

κι'ο θερμαστής στο στόκολο με τσι φωτιές μαλώνει

Αγάντα, θερμαστάκι μου, και ρίγνε τις φτυαριές σου

μέσα στο καζανάκι σου να φτιάξουν οι φωτιές σου

-----

Κάργα ρασκέτα-όχι-και λοστό τον Μπέη να περάσω

και μες του Κάρντιφ τα νερά εκεί να πα΄ν'αράξω

Μα η φωτιά είναι φωτιά, μα η φωτιά είναι λάβρα

κι η θάλασσα μου τάκανε τα σωθικά του μαύρα-εχ!

ΑΠΟ ΤΟΤΕ ΠΟΥ ΑΡΧΙΣΑ

(Χασάπικο του Δελιά-1934)

Απο τότε που άρχισα την πρέζα να φουμάρω

ο κόσμος μ'απαρνήθηκε, δεν ξέρω τι να κάνω.

Όπου σταθώ και όπου βρεθώ ο κόσμος με πειράζει

και η ψυχή μου δεν κρατά πρέζα να με φωνάζει

----

Απ' την μυτιά που τράβαγα άρχισα το βελόνι

και το κορμί μου άρχισε, σιγά-σιγά να λιώνει

Τίποτα δεν μ'απόμεινε στον κόσμο για να κάνω

αφού η πρέζα μ'έκανε στους ΔΡΟΜΟΥΣ ΝΑ ΠΕΘΑΝΩ!

ΟΛΟΣ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΩΡΑ...

(Χασάπικο του Περπινιάδη-1936)

Όλος ο κόσμος τώρα δουλεύει μηχανές

κι'αν κάνεις το κορόιδο σου κάνει πιο πολλές

Σου κάνουνε τον φίλο μπροστά μηχανικά

και πίσω σου σε βρίζουν κρυφά και μυστικά

-----

Μην έχεις εμπιστοσύνη ούτε και σ'αδελφό,

γιατί κι αυτός κρυφά σου σου θέλει το κακό.

Στις πίκρες σου γελούνε, μηχανικά μιλούν

κακό για να σου κάνουν μονάχα προσπαθούν.

ΤΟ ΒΟΥΝΟ

(Ζειμπέκικο των Νταράλα-Πρέκα 1955)

Θ'ανέβω και θα τραγουδήσω

στο πιο ψηλότερο βουνό

ν'ακούγεται στην ερημιά

ο πόνος μου με την πενιά

----

Με το βουνό θα γίνω φίλος

και με τα πεύκα συντροφιά

κι'όταν θα κλαίω και πονώ

θ'αναστενάζει το βουνό!

----

Απάνω στο βουνό θα μείνω

κι απο τον κόσμο μακριά

θα κλαίω μόνος, θα πονώ,

και θα μ'ακούει το βουνό.

ΕΙΜΑΙ ΕΝΑ ΚΟΡΜΙ ΧΑΜΕΝΟ

(Ζειμπέκικο των Καλδάρα-Βίρβου 1950)

Είμαι έναν κορμί χαμένο, ένας άσωτος υιός

απ'το σπίτι μου φευγάτος κι απ' τον τόπο μου μακριά,

στον γκρεμό κατρακυλάω κάθε μέρα πιο βαθιά.

Για σένα, άπονη, αργοπεθαίνω,

για σένα έγινα κορμί χαμένο.

Σαν τα μαύρα νυχτοπούλια μέσα στα σκοτάδια ζω

δεν υπάρχει πια για μένα σωτηρία στην ζωή

το φινάλε μου θα είναι πόνος και καταστροφή

'Της ζωής τ'αστροπελέκια δίχως λύπη με χτυπούν

μα εγώ δεν το λυπάμαι το χαμένο μου κορμί,

μοναχά μια μάνα κλαίω που την πίκρανα πολύ!

Πηγές: 
"Τα μικρά ρεμπέτικα"                                                      ΤΕΛΟΣ
του Ηλία Πετρόπουλου
Διαδίκτυο
Παλαιά αφιερώματα